Ders zili 17 Eylül'de çalıyor. Yeni eğitim-öğretim yılında 2 milyonun üzerinde öğrenci birinci sınıfa başlayacak. Toplamda okula gidecek öğrenci sayısı ise yaklaşık 18 milyon. Şimdi çocuklar okula başlama heyecanı yaşarken aileler kırtasiye ihtiyaçlarını giderme telaşında. Kırtasiye söz konusu olunca akla sağlıksız, kanserojen madde içeren malzemeler geliyor. Okul alışveriş dönemi geldiğinde her yerde kırtasiye ürünleri satılmaya başlandı. Ucuz ve sağlıksız ithal ürünler sebebiyle sektörde haksız rekabet yaşandığını savunan kırtasiyeciler, bu durumun hem kırtasiyecileri hem de okul alışverişi yapan velileri mağdur ettiğini savunuyor.

Alaplı Eğitim Gönüllüleri Derneği Başkan Yardımcısı ve Alaplı Azim Kırtasiye işletme sahibi Muhammet Çakan, pazarın yüzde 70'ini ithal ürünlerin oluşturduğuna dikkat çekerek, Uzakdoğu'dan gelen kalite ve güvenlik testinden geçmemiş, sağlıksız ürünlere karşı velilerin dikkatli olmalarını öneriyor. Çünkü yapılan denetimlere ve önlemlere rağmen piyasada zararlı ürünler satılmaya devam ediliyor. Özellikle yapıştırıcılarda bulunan, uçucu olması nedeniyle yasaklanan 'solvent' ve plastik yumuşatıcı olarak çanta, suluk, kalem, silgi gibi ürünlerde kullanılan 'ftalat' maddeleri denetimlere rağmen raflarda kendine yer buluyor. Ancak 'bir milyoncu'lar olarak anılan ucuzluk pazarı ya da AVM'lerde bu ürünlerin sağlıklısı da sağlıksızı da bulunuyor.

Hangi ürünleri almalı, nelere dikkat etmeli?

Çakan, şu bilgileri verdi: “Bakanlık denetlemeler yapmasına rağmen okul alışveriş döneminde her yerde toptan ve perakende okul malzemesi satışları yapılıyor. Hatta yollarda seyyar satıcılarda, pazarlarda açılmış tezgâhlarda bile kırtasiye malzemeleri görülebiliyor. Bunların genelde Uzakdoğu'dan gelen ucuz ve sağlıksız ürünler olması dikkat çekiyor. Veliler çocuklarının okul ihtiyaçlarını daha ucuza satın alabilmek için buralardan alışveriş yapmamalı, yapacaklarsa da dikkatli olmalı. Türk Standardları Enstitüsü (TSE) onayı olmayan hiçbir ürünün güvenilirliği olmadığından, alınan ürünlerde çocukların sağlığı açısından özellikle TSE onayına dikkat edilmeli. Çocuklar için zararlı olabilecek ürünlerin başında çok sık kullandıkları kokulu silgi, kokulu kâğıt, oyun hamuru, boya kalemleri, keçeli kalem, işaretleyici kalem gibi uçucu madde içerebilecek ürünler geliyor. Bunları alırken üzerinde yeşil nokta içinde 'Solvent içermez' şeklinde uyarılar bulunan, su bazlı ürünler seçilmelidir. Bazı okul malzemelerinde de plastiği yumuşatmak için kullanılan 'ftalat' maddesi yüksek değerlerde olabiliyor ve çocuklar üzerinde kanserojen etkisi bulunuyor. Bu madde genelde kalem, silgi, çanta, suluk, kalemlik gibi okul malzemelerinde kullanılıyor. Tüketicinin yani veli ya da öğrencinin ise bu maddenin fazla kullanıldığı ürünleri ayırt etme olanağı yok. Bu sebeple, okul alışverişi yaparken uzmanlar yine TSE onaylı malzemeleri tavsiye ediyor.”

Kırtasiye alışverişinde anne-babalar nelere dikkat etmeli?
Aileler öncelikle markasız ve üreticisi bilinmeyen hiçbir ürünü satın almamalı. Seçtikleri markanın güvenilir olmasına ve üreticisinin kurumsallığına dikkat etmeliler. Kırtasiye ürünleri pek çok kimyasal hammaddeden oluşur ve kullanımları sırasında tüketicinin yoğun temasta bulunduğu ürünlerdir. Muhtemel temas biçimleri; yoğun olarak cilt teması, eller vasıtası ile veya doğrudan göze bulaşma, ağız teması ile sindirim sistemine bulaşma ve ürünün içerdiği uçucu sıvıların solunması şeklindedir. Ürünlerde yasal limitlerin üzerinde ağır metal ve fitalat gibi sağlığa zararlı maddeler olmamalıdır.

Markaya mı fiyata mı öncelik verilmeli?
Ülkemizde tüketiciler her geçen gün daha fazla bilinçleniyor. Markaya, ürün kalitesine ve güvenliğine verdiği önem artıyor. Fiyat önemlidir, fakat tek başına bir şey değildir. Bu anlamda kırtasiye ürünleri satın alırken ürünün fiyatı değil, markanın bilinir ve güvenilir olması ile geçtiği testler ve sahip olduğu belgeler dikkate alınmalıdır.

ÜRETİCİSİ BELLİ OLSUN
Uzakdoğu'dan ve Çin'den gelen ürünler kalite standartlarına uygun olarak mı üretiliyor?
Bu ürünlerde sağlığa zararlı girdilerin bulunma olasılığı yüksektir. Üreticisi belli olmayan ürünlerin satın alınmaması, kalite ve güvenlik testlerini geçmiş ürünlerin kullanılması gerektiğinin bir kez daha altını çizmek isteriz.

Çanta seçimine dikkat!

Yanlış seçilen çantalar ve çocukların onları taşıma şekillerinin bedenlere verdiği zarar ile ilgili listenin başında genel de omurga sorunları bulunmakta. Duruş bozuklukları hatta skolyoz gibi hastalıklara da neden olabilen ağır çantaların doğru seçilmesi ve doğru taşınması önemli. Doğru çanta seçimi için dikkat edeceğimiz husus öncelikle çocuğun beden boyuna uygun olması gerekliliği. Boyundan büyük çantalar ile boğuşan birinci sınıf öğrencileri için en ideal çantalar çek çek tipi olanlar. 9-12 yaş arasında ki çocuklarda ve daha büyük yaş guruplarında, çantaların sırta oturan çift askılı çantalardan seçilmesi çok önemli. Tek taraflı askıların yükü tek tarafa kaydırıp çocukların omurgalarının doğru duruşunu bozduğu, sırt ağrılarına ve bel ağrılarına neden olduğu uzmanlar tarafından da sıkça vurgulanmaktadır. En doğru çantaların üstündeki resimli Kahramanlar için değil, çocuğunuzun bedenine uygun çift askılı veya çek çek tarzında olanlar olduğunu hem onlara anlatmalı hem de ebeveynler olarak biz önemsemeliyiz. Seçimlerimizi de bu doğrultuda yaparak çocuklarımızın bedenlerini korumalı, zaten zamanlarının çoğunu oturarak geçiren bu çocukların bedenlerini korumaya almalıyız.

Özellikle beslenme çantası ya da matara alırken nelere dikkat etmeli?

Bu tip ürünlerin üzerinde ‘Güvenli’ ve ‘Sağlığa zararlı madde ihtiva etmez’i destekleyen testlerden geçirildiğine dair açıklamalar ve semboller aranmalı. Kırtasiye ürünlerinde kullanılan bazı metallerin (xylol, toluol, hexol ve tiner gibi organik çözücüler gibi) kanserojen etkisi olabileceği konuşuluyor. Plastik şişeler sadece çevre kirliliği bakımından savurgan olmayıp aynı zamanda sağlığımıza da çok ciddi zararlar vermekteler. Son çalışmalar plastik şişelerde içilen sıvıların içerisinde ciddi zararlı kimyasal karışımların çözündüğünü kanıtlamış durumda. Bilimsel araştırmalar, polikarbon ve plastik üretiminde kullanılan sentetik bir madde olan BPA (Bisphenol A)’nın hormonla değişimlere neden olduğunu ve sağlığa zararlı olduğunu ortaya koyuyor.